Bi destpêka serhildana gelê Sûriyeyê re hin welatên cîran û yên rojavayî yên ku ji nêz ve destê xwe xistin nava kar û barê vî welatî û li gorî bercewendiyên welatên xwe nêz bûn komeke bi navê welatên ‘Dostên Gelê Sûriyeyê’ ava kirin. Van dostên Sûriyeyê ji her kesî bêtir çekdaraên biyanî û komên çete derbasî vî welatî kirin. Ji her kesî bêtir şoreşa vî gelî beravêtî kirin û veguhestin şerê wêrankirina Sûriyeyê. Veguhestin şerê tunekirin, koçkirin û wêrankirina mala gelê Sûriyeyê.

Welatên ‘Dostên gelê Sûriyeyê’ di 2 nîsana 2012 li parîsê li hev civiyan û mijara biçekirina muxalefetê û alîkariya .çekdarên muxalefetê girtin. Her wiha van ‘dostan’ di 23 meha gulana 2013 an de li Urdunê civiyan û civîna Cenevre 2 hate nirxandin û gelo dê ev dost di wê civînê de çawa muxalefetê bikin yek û bihêz bikin.

Piştî hin hewldanên destwerdanê û sorkirina şerê li Sûriyeyê êdî ‘dostên gelê Sûriyeyê’ yek bi yek ev gel firotin û bi qedera wî ya li hemberî birçîbûn û kuştinê hiştin. Gelê dostê xwe di bin rehma bermîlên teqemenî yên rejîmê û fûze û topên hawinê yên çeteyên xwe yên bi navê muxalefet û cîhadê şer dikin de hiştin.

Niha gelek ji wan ‘dostan’ ketine hetra xwe êdî dê çawa welatê xwe ji êrîşên wan ‘şoreşgerên xwe’ biparêzin. Di dema dawî de hem Almanya û hem Fransayê piştî vegera hin çekdarên ku bi navê cîhadê ji welatê wan çûbûn Sûriyeyê şer dikirin dîsa vegeriyan welatê wan ketin nava liv û tevgerê û li dijî wan dest bi operasyonan kirin.

Heta ku wan çeteyan li Sûriyeyê li Sûriyeyê şer dikir navê wan çekdarên muxalefetê bû û alîkariya çekan jî bi wan re dkirin lê dema ew vedigerin welatê wan navê wan dibe terorîst û ji wan ditirsin ku ew hin çalakiyan li dijî welatên wan pêk bînin.

Ji van welatê dost Tirkiye û Siûdiyê jî di dema dawî de hin gavên bi vî rengî avêtin. Tirkiye ku wekî rawestgeha herî çalak a derbaskirina van çeteyan dihate bikaranîn êdî hin fikarên wê jî çêbûn û niha her çendî sînorê xwe ji çûna wan re vekirî hiştibe lê ji vegera wan re gelekî asê kiriye.

Sûdiyê jî beriya demekê hin rêxistinên çekdaran wekî terorîst îlan kir û li welatê xwe li dijî wan dest bi operasyonên binçavkirin girtinê kir. Di heman demê de welatên ‘dostên hikûmeta Sûriyeyê’ jî heman tişt kirin, bi her awayî piştgiriya rejîmê kirin û li hemberî kuştina gelê Sûriyeyê dengê xwe nekirin.

Bi kurtahî mirov dikare bêje ku kesên navê Dostên Gelê Sûriyeyê li xwe dikin dijminahiya herî zêde wan bi vî gelî re kiriye.