RIHA / ANF - HASAN YOLDAŞ Lîderê mezintirîn îsyana gelê Kurd Abdullah Ocalan ku li hemberî mêtîngerî, înkar û tinekirinê gelê Kurd ji xweliyên xwe ji nû ve afirand, beriya niha bi 17 salan, bi komployeke kirêt a navneteweyî dîl hat girtin. Bi têkoşîna bi pêşengiya Ocalan re gelê Kurd êdî li gelemperiya cîhanê bûye gelekî tê naskirin. Ocalan jî weke parêzvanê vî gelî ji aliyê tevahiya cîhanê ve tê qebûlkirin.

TÊKOŞÎNA OCALAN JI ENQEREYÊ DESTPÊ KIR

Dîroka Têkoşîna Azadiyê ya Kurd, ku bi nêrînên Ocalan ên li ser rizgariya gelê Kurd re di sala 1960'î de destpê kir, ji tevgerên siyasî yên Kurd ên wê demê re jî zemîneke berhevbûnê amade kir. Ocalan dema li Fakulteya Zanyariyên Siyasî ya Enqereyê dixwend, di destpêka salên 1970'yî de piştî cihgirtina li nava DDKO û hin rêxistinên çep ên Tirkiyeyê, bi ciwanên li dora xwe civandî re teza 'Kurdistan di bin mêtîngeriyê de ye' rêxistinbûyîneke nû ya fraksiyona çep ava kir. Piştre bi pêşengiya Ocalan di 1'ê Gulana 1973'an de bi komek ji 6 kesan re li dora Bendava Çûbûk a Enqereyê civînek pêk hat û di çarçoveya biryarên ji vê civînê derket re, hîmên Têkoşîna Azadiyê ya Kurd a demdirêj hat danîn. Piştî salekê heman komê Komeleya Hîndekariya Bilind a Demokratîk a Enqereyê (ADYOD) ava kir û xebatên xwe li ser bingeheke qanûnî danî. Ocalan nêrînên xwe di ser ADYOD a di sala 1974'an de vebû û di sala 1975'an de hat girtin, belav kir. Ocalan bi hevrêyê xwe Hayrî Dûrmûş re broşura ji 68 rûpelan a bi navê 'Rêya Şoreşa Kurdistanê' re nexşerêya xebatên li pêşiya xwe, destnîşan kir.

SEFERA KURDISTANÊ YA BI PÊŞENGIYA OCALAN

Bi civînên Çileya 1977'an ên Dîkmen û Tûzlûçayirê bi pêşengiya Ocalan hatin lidarxistin re, pitşî ku biryara çûyîna Kurdistanê hat wergirtin, xebatên qadê yên li Kurdistanê destpê kir. Vegera destpêkê ya li Kurdistanê bi kadroyên di nava komê re destpê kir. Kadroyên di nava komê de ji Riha, Dîlok, Amed, Mêrdîn, Elezîz, Çewlik, Dêrsim, Qers û Agiriyê derbasî nava Kurdistanê bûn. Van kadroyan li van bajaran xebatên propagandayê meşandin. Piştî vî karê propaganda yê salekê dewam kir, di asta herêman de civîn hatin lidarxistin. Ocalan di mehên Nîsan û Gulana 1977'an de Ocalan bi xwe li bajarên Qers, Agirî, Dêrsim, Dep, Amed û Dîlokê geriya, ku ev yek weke 'sefera Kurdistanê' pênase kir û civîn lidar xist. Koma ku bingeha Tevgera Azadiyê danî û gel xwedî lê derket, bi vî rengî di veguherîna ber bi tevgereke siyasî de gelekî bi pêş de çû.

YEKANE RÊBERÊ TÊKOŞÎNA AZADIYÊ YA KURD

Koma bi pêşengiya Ocalan, ku weke 'Apoyî' û 'Artêşa Rizgariya Neteweyî' dihatin binavkirin, roj bi roj mezin bû. Bi vê mezinbûnê re êdî bi awayekî vekirî bû hedefa dewleta Tirk. Piştî ku şoreşgerê enternasyonalîst ê ku Ocalan weke 'ruhê min ê veşartî' binav dikikr Hakî Karer ê Tirk li Dîlokê hat qetilkirin, kom bi awayekî fermî di nava hedefên dewleta Tirk de cih girt. Piştî Karer hat qetilkirin, Ocalan û hevalê wî biryara partîbûyînê dan û PKK a weke ji nû ve vejîna gelê Kurd bi nav dikin, ava kirin. Di 27'ê Mijdara 1978'an de Partiya Karkerên Kurdistan (PKK) di kongreya destpêkê ya li Deşta Fîsê ya li navçeya Amed Liceyê, hat îlankirin.

NAVÊ KURDAN BI CÎHANÊ DA BIHÎSTIN

PKK a bi rêbertiya Ocalan, piştî salên 1980'ê bû rêxistineke ku timî navê hat bihîstin û ne tenê li Tirkiye û Rojhilata Navîn, li tevahiya cîhanê deng veda. Heman piştî damezrandina PKK'ê, di 19'ê Kanûna 1978'an de dewleta Tirk bi komkujiya Mereşê re, ku li gorî hejmarên fermî 111 sivÎlan jiyana xwe ji dest dan, li hemberî Kurdan bi awayekî vekirî şer îlan kir. Û li 11 bajarên Kurdan biryara rewşa awarte hat wergirtin û bi cih anîn. Piştî Komkujiya Mereşê Ocalan di civîna bi kadroyên PKK'ê re rêveçûna Tirkiyeyê nirxand û destnîşan kir, ku ev pêla bi Komkujiya Mereşê re destpê kiriye, wê ber bi darbeyeke leşkerî ve biçe. Ji xwe piştî demekê di 12'ê Îlona 1980 de darbeya leşkerî hat kirin. Li ser vê yekê Ocalan di ser Pirsûsê re derbasî Sûriyeyê bû. Kadroyên PKK'ê yên bi darbeyê re hatin girtin, li girtîgehan rastî pêkanînê li dijî mirovahiyê hatin. Li hemberî van pêkanînên li dijî mirovahiyê, kadroyên PKK'ê ketin rojiya mirinê û bi berxwedaneke mezin re navên xwe û kesayetiya têkoşer a PKK'ê dan bihîstin.

BERSIVA OCALAN A LI HEMBERÎ DARBEYÊ BI PÊNGAVA 15'Ê TEBAXÊ RE DA

Ocalan di wê demê de, bi kampên li Geliyê Bekaa yê Sûriyeyê re perwerdeya bîrdozî û leşkerî da. Piştî Konferansa 1. a PKK'ê, di kongreya 2. de biryara 'Vegera li welêt' hat dayîn. Piştî kongreyê PKK'yî êdî kom bi kom vegeriyan herêman. Di sala 1984'an de baskê leşkerî yê rêxistinê Hêzên Rizgariya Kurdistanê (HRK) hat ragihandin û heman piştî vê ragihandinê bi pêşengiya fermandarê efsanewî yê PKK'ê Mahsûm Kormaz re, bi Pêngava 15'ê Tebaxê re li Dihê bi çalakiyekê re têkoşîna çekdarî hat destpêkirin. Bi gelbûyîna PKK'ê re, Tirkiye ket nav hesabên tesfiyekirina Ocalan û qedandina PKK'ê. Di vê çarçoveyê de di 6'ê Gulana 1996'an de ji bo qetilkirina Ocalan, wesayîteke ji bi sedan kîloyî teqemeniyê re Ocalan yekser hedef hat girtin. Piştî ku ev sûîqest bi ser neket, Tirkiyeyê vê carê gef li Sûriyeyê xwar û zexta derketina Ocalan ji Sûriyeyê kir.

BI KOMPLOYÊ BERSIV DAN NÊZÎKATIYA OCALAN A JI BO ÇARESERIYÊ

Halbûkî PKK a bi pêşengiya Ocalan, hemû nêrîn û hewldanên xwe yên ji bo aştiyê fermî kirin û di sala 1993'an de agirbest îlan kiribû. Ji bo çareseriya aştiyane ya pirsgirêka Kurd ev niyet di sala 1998'an de hatibû dubarekirin. Tevî van hemû hewldanên ji bo aştî û çareseriyê yên Ocalan, Tirkiyeyê bi desteka hêzên navneteweyî re hesabên tesfiyekirina Ocalan dikir. Di vê çarçoveyê de di 17'ê Îlona sala 1998'an de li Washîngtonê di navbera PDK, YNK û DYA de civînek hat lidarxistin. Di civînê de di navbera rêveberî û Meclîsa Federe ya Kurd a di sala 1992'an de hat avakirin û Tirkiyeyê de peyman hat morkirin û xizmet ji planên şer û tesfiyeyê yên Tirkiyeyê re hat kirin. Li hemberî PKK a bi ferman Ocalan re di pozîsyona agirbestê de bû, ji aliyê dewleta Tirk ve êrîş hatin kirin. Fermandarê Hêzên Bejahî Atîlla Ateş bi hin payebilindên dewletê re nota li ser nota da Sûriyeyê. Bi vî rengî komploya navneteweyî hêdî hêdî der dibû. Herî dawî Serokkomarê wê demê Suleyman Demîrel di axaftina vekirinê ya Meclîsê ya 1'ê Cotmehê de gefa îlana şer li Sûriyeyê xwar û komploya navneteweyî ya li hemberî Ocalan bi vî rengî destpê kir. Piştre di encama civînên navbera Tirkiye-Misir û Tirkiye Sûriyeyê de, li hev hat kirin ku Ocalan ji Sûriyeyê bê derxistin. Ev mutabaqata kirêt a navbera dewletan, di 20'ê Cotmehê de bi awayekî fermî hat eşekrekirin. Encama hevdîtina 19'ê Cotmehê ya li Edeneyê di navbera Tirkiye-Sûriyeyê de hat kirin bi vî rengî hat deklerekirin: "Ocalan ji vê kêliyê û pê ve li Sûriyeyê nîne û wê bi ti awayî destûr neyê dayîn li Sûriyeyê vegere." Bi vî rengî metna mutabaqatê hat îmzekirin û piştî rojekê hat deklarekirin.

BI BÊRÊBERHIŞTINA OCALAN RE XWESTIN TÊKOŞÎNA AZADIYÊ BIQEDÎNIN

Komploya kirêt a bi destê hêzên navneteweyî di şexsê Ocalan de li dijî gelê Kurd ji aliyê dewletê herêmê ve hat kirin, careke din nîşan da ku dema mijar Kurd be, hêzên hegemon û emperyal bi çi rengî tifaqê dikin. Bi tifaqa komploya kirêt a navneteweyî re xwestin Têkoşîna Azadiyê ya Kurd biqedînin. Li ser bingeha tifaqa komploya kirêt re xwestin PKK a bi lîderiya Ocalan re bê rêber bihêle û bi tevgereke topyekûn re tesfiye bike. Ocalan di axaftineke xwe ya li ser wê demê de ragihandibû ku li pêşiya wî du alternatîf hebûn; yek jê derketina serê çiyê, ya din jî çûyîna Ewropayê bû, wî jî çûyîna Ewropayê hilbijartiye ji ber ku xwestiye pirsgirêka Kurd bi rêya siyasî û diyalogê çareser bike. Ocalan di 7'ê Cotmehê de bi Wezîrê Ragihandinê yê wê demê yê Yewnanîstanê Konstantînos Bantoûvas ê hat Sûriyeyê re hevdîtin kir. Konstantînos soz da ku li Yewnanîstanê ew ê alîkariya çareseriya pirsgirêkê bikin. Di vê dema ku ji bo sûîqestê jî rêxistinên îstîxbaratê dabûn dû Ocalan ku cihê wî tespît bikin, mayîna Ocalan li Sûriyeyê bi giştî jî li Rojhilata Navîn zehmet bû. Li ser vê soza ji Yewnanîstanê wergirtî re Ocalan di 9'ê Cotmeha sala 1998'an de ji Sûriyeyê derket.

Piştî ku xatir ji hevrêyên xwe xwest, mîna rêwiyekî ji rêzê bi ablafira Rêyên Hewayî yên Sûriyeyê, ya sefera Şam-Heleb, Atîna-Stockholm dikir re çû Yewnanîstanê. Banteoûvas ê ku soz da Ocalan diviyabû ew li balafirgehê pêşwazî bikira, lê li balafirgehê ew tinebû. Bi ti awayî nehat peydakirin, têkilî pê re nehat danîn. Piştî ku daket balafirgeha Atînayê sozên ji Ocalan re hat dayîn, bi cih nehat anîn. Ocalan berê xwe da Moskowayê. Ji aliyê endamê 'Komîteya Navendî' ya PKK'ê yê wê demê berpirsyarê Rûsyayê bû Mahîr Welat (Nûmar Ûçar), Rustem Broyî, Serokê Partiya Lîberal Demokrat a Rûs Vladîmîr Jîrînovskî û Serokê Komîsyona Jeopolîtîk a Dûma Aleksey Mîtrafanof ve Ocalan û yên pê re hatin pêşwazîkirin.

RÛSYAYÊ LI DIJÎ SERLÊDANA PENABERIYA SIYASÎ DERKET

Ocalan 33 rojan li Rûsyayê ma. Di vê demê de Ocalan daxwaza penaberiya siyasî li Rûsyayê kir. Di 4'ê Mijdarê de Meclîsa Dûma, 298 parlametneran pêşnûem biryara ji bo naskirina mafê penaberiya siyasî ya Ocalan erê kirin. Lê belê li ser navê Wezîra Karên Derve ya DYA ya wê demê Madeleîne Albîrght berdevkê wê James Rûbîn daxuyaniyek da; nerazîbûn nîşanî vê da û diyar kir ku ew ê naskirina mafê penaberiyê ji aliyê ti welatî ve qebûl nekin. Albrîght ji hikûmeta Rûsyayê xwest ku lêkolîn bike bê Ocalan li welatê wan e yan na, piştre ger lê be ya radest bike yan jî dersînor bike. Serokwezîrê Rûsyayê Yevgenî Prîmakov destûr neda Ocalan li Rûsyayê bimîne. Wezîrê Karên Hundir ê Rûsyayê Sergeî Stepaşîn di civîna çapemeniyê ya li Konseya Ewropayê de anî ziman ku ti girîngiya biryara ji aliyê Dûma ve hatiye girtin nîne. Jîrînovskî yê Ocalan li Moskowayê pêşwazî kir û li mala xwe kir mêvan, tevî Mîtrafanof û rayedarên îstîxbarat û ewlekariya Rûsyayê Heba Çîlî bi hev re çûn mala Ocalan lê dimîne û ji Ocalan xwestin, Rûsyayê biterikîne.

RÛSYA BI 8 MÎLYAR DOLAR Û PROJEYA MAVÎ AKIM RE TEVLÎ KOMPLOYÊ BÛ

Ocalan, li ser vê komploya kirêt ku Rûsya jî tevlî bû, berê xwe da Îtalyayê. Di 12'ê Mijdara 1998'an de di çapemeniyê de nûçeyek weke 'Ocalan li balafirgehek li nêzî Roma'yê hat girtin, hat weşandin. Mesût Yilmaz li ser vê nûçeyê li Wezîrê Edaletê Hasan Denîzkûrdû geriya û ferman da wî 'karên îadekirinê derhal bide destpêkirin'. Di vê demê de Sefîrê Bilind ê Rûsyayê yê li Enqereyê Aleksander Lebedev ji bo girîngiya ew didin dostaniya Tirkiyeyê nîşan bide, xwest bi Serokwezîr re hevdîbinê bike. Lebedev di vê hevdîtinê de wiha digot: "Ez hatime wezîfedarkirin ku ji we re ragihînim, Federasyona Rûsyayê soza xwe bi cih aniye. Di krîza aboriyê ya welatê me di nav de ye de, Tirkiye li cem Rûsyayê sekinî. Hikûmeta we bang li şîrketên Tirk kir ku xwe ji Rûsyayê venekişînin. Me ji we re hingî gotibûn ku em ê vê dostaniya we ji bîr nekin. Gava di mijara Ocalan de me avêtiye, nîşaneya vê ye." Bi vî rengî radigihan ku wan sozên dane Tirkiyeyê bi cih anîne. Li ser vê yekê ÎMF'ê krediyek ji 8 mîlyar dolarî da Rûsyayê. Tirkiyeyê jî projeya Mavî Akim da Rûsyayê.

KURDAN LI ROMAYÊ OCALAN BI TENÊ NEHIŞTIN

Ocalan di 12'ê Mijdara 1998'an de tevî Ayfer Kaya, Mecît Mamoyan û Parlamenterê Partiya Komunîst a Jinûve Avabûnê Romana Montavanî re bi balafirê derbasî Îtalyayê bû. Tevî ku Îtalyayê soz dabû jî, piştî ku Ocalan hat nava xaka Îtalyayê, der heqê wî de biryara girtinê hat dayîn. Serokê Hikûmetê Massîmo D'Alema da xuyakirin, ku ew ê Ocalan teslîmî welatekî mîna Tirkiyeyê yê cezayê îdamê lê heye nekin û li gorî qanûnên xwe darizandina wî bikin. Partiya Keskan dixwest Ocalan radestî Elmanyayê were kirin û li wir bê darizandin. Lê belê Elmanyayê xwe nêzî vê nedikir. Tevî ku li Elmanyayê der heqê wî de biryara girtinê hebû jî, saziyên dadgeriyê yên Elman ên bi lez û bez li hev civiyan, bi hinceta 'dem di ser re derbas bûye' dan xuyakirin ku doz betal bûye û ew Ocalan naxwazin. Îtalya nexwest Ocalan radestî Tirkiyeyê bike, Enqereyê jî li hemberî Îtalyayê helwest nîşan da. Wezîrê Parastina Milî Îsmet Sezgîn û Wezîrê Karên Derve Îsmaîl Cem, hişyarî dan rayedarên Îtalyayê û sînyala ambargoya aboriyê dan. Heman piştî vê hişyariyê bi pêşengiya TOBB û ÎTO kampanya boykotkirina malên Îtalyayê destPê kir. Kurdên li Ewropayê jî herikîn Îtalyayê û xwedî li Ocalan derketin. Kurdan li nêzî mala Ocalan lê dima çalakiya rûniştinê pêk anîn.

OCALAN: HEBÛNA ME JI BO EWROPAYÊ GIRAN BÛ

Mayîna Ocalan li Romayê êdî nepêkan bû. Di 16'ê Çileya 199'an de Ocalan ji Romayê derket. D, mava 66 rojên Ocalan li Îtalyayê ma de, pirsgirêka Kurd li vir hat nîqaşkirin û hewldanên ji bo çareseriyê hatin nirxandin. Lê belê dewleta Îtalyayê, ji ber mûxalefeta rastgir û li derve jî ji ber zexta giran a DYA û Tirkiyeyê paş de gav avêtibû. Ocalan bi gotina 'Hebûna me jib o Ewropayê giran bû' işaret bi durûtiya welatên Ewropayê kiribû. Bi vî rengî Ocalan piştî 66 rojan careke din berê xwe da Rûsyayê. Ocalan di 16'ê Çileyê de bi balafireke taybet ji Balafirgeha Cîampîno ji Romayê derket. Vegera Ocalan li Rûsyayê, ji ber îqnaya endamê ERNK'ê Mecît Mamosyan û Mahîr Welat ve pêk hat. Vegera Ocalan li Rûsyayê di nava demeke kurt de li her derê hat bihîstin. Mahîr Welat îdîa kiribû ku amadekariyek hatiye kirin, lê li Moskowayê amadekariyek bi vî rengî tinebû. Ji kêliya Ocalan hat û pê ve Rûsyayê dabû xuyakirin, ku ew ê Ocalan qebûl neke. Biryar hatibû dayîn ku di ser Ermenîstan Karabagê re li Kurdistanê vegere. Lê belê dema li balafirê siwar bû, rêya balafirê bi awayekî derveyî kontrolê hat guhertin û Ocalan li Duşanbe hat danîn.

ÊDÎ HER TIŞT LI DERVEYÎ OCALAN DIQEWIMÎ

Ocalan li Duşanbe hat tecrîdkirin. Êdî bi xwe nikaribî biryar bida. Her tişt li derveyî wî diqewimî. Ocalan bi gotina 'Min bikira qîrînî wê kesekî nebihîsta, ez bimiram, wê kesî cesedê min nedîta' 6 rojên tecrîdê kurteber dikir. Di 26'ê Çileyê de berî ji Duşanbe derkeve, ajanên KGB'ê gef lê xwarin û dixwestin ku roja din welêt biterikîne. Di vê demê de Mahîr Welat û Mecît Mamoyan hewl didan Ocalan îqna bikin ji bo bibin Moskowayê. Piştî çend salan ji xwe derket holê ku Mecît Mamoyan ajanekî Înterpolê yê li Ermenîstanê dijî ye. Mahîr Welat bi zanebûn an jî nezanî di nava vê komployê de roleke mezin lîstibû. Ocalan piştî bi salan di daxuyaniyeke xwe ya li Girava Îmraliyê de ji bo Mahîr Welat gotibû, "Li Romayê ez bi rola Mahîr Welat a di nava komployê de hesiyam, lê ji ber ku di destê min de delîlekî zelal tinebû, min gumana xwe veşartî hişt. Şaşitiyên dîrokî yên Mahîr û dostê wî Mecît hene. Li Atîna jî hatin em birin. Mahîr gelekî erênî hat. Got me demeke ji 6 mehan wergirt. Hikûmeta Îtalyayê jî gelekî da zorê. Gotin 'eger hûn neçin, em ê bigirin'. Mahîr negotibûya ez nediçûm". Ji ber ku şert û mercên mayîna li Rûsyayê nemabû Ocalan hewl da careke din biçe Yewnanîstanê.

JI NÛ VE YEWNANÎSTAN...

Bi tenê rêyek li pêşiya Ocalan mabû, ji nû ve li Yewnanîstanê vegere. Ayfer Kaya bi amîralê teqawît Andonîs Naksakîs re hevdîtin kir û anî ziman ku jiyana Ocalan di xeteriyê de ye, lewma divê li Yewnanîstanê vegere. Li ser vê yekê bi balafireke hat kirêkirin re Ocalan li Balafirgeha Navneteweyî ya Atînayê peya bû. Naksakîs li balafirgehê, Ocalan weke Şêwirmendê Wezareta Parastinê ya Rûsyayê Jenkî V. bi polîsên wezîfedar da naskirin. Amîralê teqawît Nasksakî Ocalan bir maleke li gundê Nea Makrî ya 40 kîlometre dûrî paytext Atînayê. Ev mal a endameke berê ya partîzan wêjevan Vûla Damaînako bû. Damaînaok û keça wê wênevan Helenî Vassîlopûlos ji bo Ocalan gotin, "Min dixwest welatê min serbixwe bûye û mafê penaberiya siyasî bida Ocalan."

Destûr ji Ocalan re nehat dayîn ji bo li Yewnanîstanê bimîne. Ocalan vê carê çûyîna Hollanda weke pêşniyar pêşkêşî rayedaran kir. Ocalan, ji bo derkeve pêşberî dadgeha navneteweyî Hollanda hilbijartibû. Yewnanîstan, ji ber ku welatê Ewropayê bû ev daxwaz di destpêkê de red kir, lê piştre qebûl kir. Balafirekê wê Ocalan ji Atînayê bibira bajarê Rûsya Spî Mînsk û ji wir jî bi balafireke din biça Laheyê.

KOMPLO HAT KÛRKIRIN

Dema Ocalan li Balafirgeha Mînskê peya bû, balafira wê pê biça Laheyê li holê nebû. Ji ber ku ji balafirgehên Hollanda û Rûsya Spî destûra balafirê nehatibû dayîn. Dûre berdevkê Balafirgeha Rotterdam Zestîenhovenê Mr. Breedveld danê heman êvarê da xuyakirin ku hemû balafirgeh ji balafirên taybet hatine girtin. Li ser vê yekê Ocalan neçar ma vegere Yewnanîstanê û ji ber zextê terikandina welêt lê hat kirin, vê carê bi heman balafirê ji Girava Korfû re hat şandin. Ocalan li Girava Korfû li navenda îstîxbaratê ku baregehên leşkerî yên Îngilîz û Amerîka lê hebû, hat ragirtin. Ocalan ê li Korfû weke dîlgirtiyekî dihat ragirtin, şens jê re nehat dayîn ku bi vîna xwe giravê biterikîne. Dema zexta derketinê li Ocalan hat kirin, Serokwezîrê demê Bulent Ecevît li Enqereyê, bi Korgeneral Yaşar Buyukanit ê koordînatoriya xebatên operasyonê dikir re hevdîtin kir. Endamê îstîxbaratê Savas Kalenderîdîs ê li Girava Korfû hat cem Ocalan, vê carê ji Ocalan re got, "Me bi ser xist. Ez bi Pangalos re axivîm, ji we lêborînê dixwaze. Me çareserî dît." Bi vî rengî berê Ocalan da welatên Afrîkayê. Ocalan di destpêkê de li dijî vê planê derket, lê bi bendewariyeke ku hêviyek jê derkeve, neçar ma qebûl bike.

Li gorî planê wê Ocalan ji welatên Afrîkayê re bihata şandin, ji vir jî bişanda Komara Afrîkaya Başûr. Yewnaniyên garantiya vê dan, qet qala Kenyayê nekiribûn, bi tenê gotibûn Afrîka. Lê belê di 2'ê Sibatê de berê balafirê dan Kenyayê. Tevî Ocalan Îbrahîm Bayar, Melsa Denîz, Arîstos Arîstoû yê Qibrisî û Savas Kalenderîdîs li balafirê siwar bûn. Ocalan birin mala Sefîrê Bilind George Costoslas. Lê belê Costoslas dema Ocalan li pêşberî xwe dît jê re got, "Di nava NATO de ev 20 sal in ez di nava yekîneya ku te lêkolîn dike de, cih digirim. Li ezmanan li te digeriyam, lê min te li erdê dît." Bi vê gotinê re nîşan da ku êdî komploya navneteweyî gihaştiye dawiyê.

DYA LINGÊ KOMPLOYÊ YÊ KENYAYÊ ORGANÎZE KIR

Bi van bûyer û qewimînan re, li ser agahiyên ji CIA hatin, li Qesra Çankayayê Serokomar Suleyman Demîrel, Serokwezîr Bulent Ecevît, Serokê Fermandariya Giştî Huseyîn Kivrikoglû û Şêwirmendê MÎT'ê Şenkal Atasangûr careke din li hev civiyan. Piştî revandina Ocalan Ecevît daxuyaniyek da û got, "Di 4'ê Sibatê de ji me re hat ragihandin ku Ocalan li Afrîkayê ye." Bi vî rengî li xwe mikur hat ku çima civîn pêk anîne. Bi belgeyan re di rojnameyan de hat weşandin ku komploya navneteweyî ji aliyê Dewletên Yekbûyî yên Amerîka (DYA) ve hatiye plankirin. Li gorî vê yekê; di navbera MÎT û CIA de protokoleke hêsan hat çêkirin. Di protokolê de wiha dihat gotin; 'Girtina Ocalan û anîna wî ya Tirkiyeyê wê bi operasyona hevpar a MÎT û CIA bê kirin. Ocalan wê bi saxî were girtin û bi 'adîl' bê darizandin."

'EV DER WÊ BIBE RAWESTGEHA DAWÎ YA KOMPLOYÊ?'

Li Kenyayê polîtîkaya zextê ya li ser Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan bi giranî dewam dikir. Zexta ji bo derketina Ocalan ji mala li Kenyayê lê bû, êdî gelekî dijwar bûbû. Di vê navberê de rayedarên Yewnanîstanê yên soz dan Ocalan û ew birin Kendyayê, vê carê plan dikirin ku bi zorê jî be Ocalan ji Sefaretxaneya Bilind derxînin. Papaîoannoû û Serokê EYP Stravrakakîs bi rêya telefonê ji rayedarên li Kenyayê re radigihand ku ji bo Ocalan ji Sefaretxaneya Bilind derxînin ew ê ji Atînayê 4 kesan bişînin. Ocalan ji aliyê Kurd ê li cem wî re got, 'Gelo ev der wê bibe rawestgeha dawî ya komployê?' Ocalan bang li Şemse Kiliç kir û daxuyaniya dawî ya beriya Îmraliyê da. Ocalan di daxuyaniya xwe de got, "Tê xwestin ku hewldana qirkirinê ya Tirkiye li ser gelê me ferz dike, bi komploya li hemberî şexsê min re di asta herî tirsnak de bê bi encamkirin. Li hemberî vê yekê, ji bo garantiya hiqûqî werbigirim li qada navneteweyî ketim nava gelek hewldanan."

PÊVAJOYA LI KENYA Û REVANDINA BER BI TIRKIYEYÊ VE

Ocalan li Kenyayê, dikarîbû di her kêliyê de rastî sûîqesta ajanên Tirk jî bihata. Di 10'ê Sibata 1998'an de rota di ser Misirê re ber bi Ûganda ve hatibû destnîşankirin. Li balafirê dîmen hat kişandin ku weke belgeyê vê rêwîtiyê ne. Ekîb dema gihaşt Ûganda, 7 kesên bi wergirtina Ocalan re wezîfedar, qet ji balafirê derneketibûn. Timî li benda fermana Amerîkayan bûn. Ekîba ku di 10'ê Sibatê de gihaşt Ûganda, heta êvara 14'ê Sibatê li benda agahiyê ma. Di vê demê de ji bo wergirtina Ocalan 2 caran hewl hat dayîn. Lê belê Ocalan li Kenyayê li hemberî zextan li ber xwe dida. Tevî zextên Amerîkiyan û Yewnanîstanê jî Sefaretxaneya Bilind a Yewnan neterikand. Kenyayê di 15'ê Sibatê de xwest Ocalan bê dersînorkirin. Bi şertê çûyîna Hollandayê terikandina avahiyê qebûl kir. Lê belê wesayîta Ocalan dibir balafirgehê ji nişka ve ji nava konvoyê derket û winda bû. Ocalan di 16'ê Sibatê saet di 03:00 de hat revandin û radestî Tirkiyeyê hat kirin. Ocalan di daxuyaniya xwe ya piştre de gotibû "Berpirsyarên ên min anîne vê derê DYA û NATO ye." Serokwezîrê wê demê Bulent Ecevît jî piştî bi salan got, "Ez hînê fêm nakim bê çima Ocalan teslîmî me kirin" û bi vî rengî mikur hat ku bi qasî nikare fêm bike komploya navneteweyî kûr e.

Ocalan ev komplo şiband trajediya Hz. Îsa û got, "Min li çarmixê xisitn. Yek ji mixan li Rûsyayê, yek li Îtalyayê, yek li Yewnanîstanê yek jî li Tirkiyeyê hat xisitn." Ji aliyekî din ve Ocalan ev rewş şiband efsaneya Hz. Îbrahîm û got, "Tirkiye kirin depoya ji êzingan, bi balafirê ez avêtin nava wê. Lewma mîna Gola ji Masiyan utopyayeke aştiyê dikare biafire. Eger em aştiyê rizgar bikin, efsaneya Îbrahîm dikare bibe rastî."

Ocalan di nava tecrîda şidandî ya li Girava Îmraliyê de ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd bi rêyên demokratîk û aştiyane ket nava hewldanên mezin û nîşanî tevaniya cîhanê da ku ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd navê sereke ye.

Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan ê di 15'ê Sibata 1999'an de hat revandin û li Girtîgeha Yek Kesî ya Ewlekariya Bilind a Îmraliyê hat bicihkirin, bi hewldanên xwe ya ji bo çareseriya aştiyane û demokratîk a pirsgirêka Kurd re nîşanî tevahiya cîhanê da ku di çareseriya pirsgirêka Kurd de navê sereke ye.

Piştî ku Ocalan li Girtîgeha îmraliyê hat bicihirin, girav bi temamî weke herêma ewlekariya taybet hat îlanirin û tedbîrên awarte yên leşkerî hatin wergirtin. Berpirsyariya vê girava ku polîtîkayen taybet lê ket meriyetê, yekser ji Serokwezaretiyê re hat dayîn. Li giravê şert û merc hemû li gorî ragirtina Ocalan hat amadekirin, girtiyên li giravê hatin derxistin û li hemberî Ocalan polîtîkayeke girankirî ya îzolasyonê ket dewrê. Li gorî daneyên fermî, li giravê hezar leşker hatin wezîfedarkirin. Tedbîrên leşkerî yên di asta bilind de hatin wergirtin, ji Hêzên Deryayî re hat dayîn. Girav bi temamî bi kamerayan hat dagirtin. Her wiha derdora giravê di dereceya duyemîn de 'herêma qedexe ya leşkerî' ji aliyê bejahî, deryayî û hewayî ve hat îlankirin. Girava Îmraliyê veguehrî giraveke bi temamî bi polîtîkayên taybet ên dewletê tê birêvebirin.

LI DADGEHÊ MÎZANSENA KOMPLOYA NAVNETEWEYÎ

Komploya di şexsê Ocalan de ji bo tinekirina Tevgera Azadiyê ya Kurd û gelê Kurd hat meşandin, dîsa di şexsê Ocalan de bi 'darizandinên' mîzansenî dewam kir. Doza li Dadgeha Ewlekariya Dewletê (DGM) di 31'ê Adara 1999'an de destpê kir, bi awayekî vekirî derket holê ku parçeyek ji plana tesfiye û dewama komploya navneteweyî ye. Ocalan di nirxandinên xwe yên li ser vê dozê de wiha diaxivî: "Ya di şexsê min de tê darizandin, dîrokek dil bi êş û civakeke birîndar e. Divê sedsala 21'an êdî bibe sedsala pêşketin û yekîtiya di nava aştiyê de." Mîzansen û bêhiqûqiya li hemberî Ocalan di tevahiya dozê de dewam kir. Di rûniştina destpêkê ya darizandina Ocalan a li DGM a Hejmara 2. a Enqereyê de, parêzerên Ocalan rastî êrîşa malbatên leşkeran û hêzên polîsan hatin. Rûniştina li DGM Hejmara duyemîn, serpêhatiya komployê radixist pêş çavan. Bicihkirina Ocalan li nava cihekî îzolekirî yê ji camê weke parçeyek ji mîzansena 'darizandinê' hat dîtin. Vê yekê nîşan dida ku wê piştî darizandinê di kîjan astê de tecrîd were meşandin. Di rûniştina 31'ê Gulana 1999'an de 11 xizmên Ocalan û 11 parêzerên Ocalan amade bûn. Her wiha malbatên 36 leşkerên di şer de mirin û 38 kes jî weke temaşevan beşdar bûn. Her wiha 12 parêzerên din jî tevlî dozê bûn. Ji bo şopandina dozê 12 rojnamevanên Tirk û 8 rojnamevanên biyanî tevlî bûn. Di rûniştinê de heyeta dadgehê biryar da doz li Girava Îmraliyê bidome.

ROJA ŞÊX SEÎD HAT DARVEKIRIN, BIRYARA ÎDAMA OCALAN HAT DAYÎN

Di gilînameya ji aliyê dozgerên DGM ên Enqereyê têkildarî Ocalan hat amadekirin de, weke berpirsyarê şer Ocalan hat nîşandan. Di rûniştina 29'ê Hezîrana 1999'an a li girava Îmraliyê de, ku bala hemû Kurdan û tevahiya cîhanê li ser bû, Ocalan diyar kir, ku ji bo sekinandina xwînê û pêkhatina aştiyê çi ji destê wî bê ew ê bike. Ocalan wiha digot: "Bi taybetî, eger hikûmet di mijara aştiyê de bikeve nava hewldanan, ez dixwazim kongreya aştiyê pêşniyarî PKK'ê bikim. Biryara wan di vî warî de wê aştiyê bîne. Biryardariyeke me ya bi vî rengî heye. Bersiveke erênî divê. Yekîtiya her kesî divê. Ji bo aştiyê ez projeya 'Komara Demokratîk, aştî û hevgirtina azad' pêşniyar dikim. Di vî warî de çi ji destê min bê, ez ê bikim." Di rûniştina 29'ê Hezîarna 1999'an de heyeta DGM Hejmara 2. a Enqereyê, biryara xwe ya biencamkirina konploya navneteweyî eşkere kir. Heyeta dadgehê bi yekdengiyê 'biryara îdamê' têkildarî Ocalan da û bi vî rengî gava dawî ya komployê avêt. Ev biryara îdamê ya li hemberî Ocalan di 29'ê Hezîranê de yanî di darvekirina lîderê raperîneke Kurd Şêx Seîd de hat dayîn. Bi vê biryarê re hat xwestin ku mesajeke dîrokîji gelê Kurd û lîderên wan re were dayîn.

OCALAN: EZ DIXWAZIM BIBIM Ê AŞTÎ DAYE DESTPÊKIRIN

Ocalan der barê biryara îdamê ya li hemberî wî hat dayîn de, hingî di hevdîtina bi parêzerên xwe re biryar û rewş bi vî rengî nirxand: "Bila Kurd û Tirk bi çêkerî nêzî vê bûyerê bibin. Ez nabêjim înfaz nabe, lê belê li gorî mîn îhtimaleke qels e. Pêvajoyeke aştiyê destpê kir. Rola min a di vê pêvajoyê de tê zanîn. Înfazkirina min wê Tirkiyeyê di pêvajoya Yekîtiya Ewropayê de tengav bike. Tiştekî din ku îhtimala înfazê qels dike ew ku înfaz wê aloziyê mezintir bike. Ev yek bi rastî jî wê min biêşîne. Ez dixwazim biim ê aştî daye destpêkirin."

'Biryara îdamê' ya heyeta DGM a 2. ji aliyê 9. Daîreya Ceza ya Dadgeha Bilind ve hat erêkirin. Piştî biryara îdamê, 1. Daîreya Dadgeha Destûra Bingehîn a Ewropayê ya ji 10 dadgeran pêk dihat û li ser navê Tirkiyeyê dadger Rizgar Turmen jî lê amade bû, rewşa bi rûniştineke taybet Ocalan nirxand. Dadgehê xwest, heta doz bi dawî bibe, înfaza ceza bê sekinandin. Li ser vê yekê biryara erêkirinê ya Dadgeha Bilind ji 2. DGB a Enqereyê ku darizandin dikir re hat şandin. Di dema koalîsyona DSP-ANAP-MHP'ê de, cezayê îdamê li hemberî 162 dengên dijber, bi 256 dengan di çarçoveya qanûnên ahengiya bi Yekîtiya Ewropayê re hat rakirin.

LI GIRAVA ÎMRALIYÊ TECRÎDA GIRAN DESTPÊ KIR

Pêkanînên tecrîdê jî bi destpêkirina darizandinê re ket meriyetê. Di destpêkê de mafê rojname û pirtûkan ê Ocalan hat astengkirin. Dûre Ocalan li hucreyê timî hat şopandin. Ocalan 24 saetan li hucreyeke ji aliyê sîstema kamera ve tê şopandin, hat ragihandin. Serê her saetê ji qulika deriyê hucreyê Ocalan hat kontrolkirin. Mafê xwe yê axaftina bi telefonê ya 10 deqeyan hat astengkirin. Mafê derketina derveyî hucreyê ku ji hemû girtiyan re tê dayîn hat bisînorkirin an jî bi temamî hat rakirin. Ji ber tecrîda giran, îzolasyon mercên rutûbetê, pirsgirêkên tenduristiyê li Ocalan der bûn. Di Adara 2007'an de di encama lêkolîna li ser porê wî de derket holê ku Ocalan hatiye jehrkirin. Li ser vê yekê bal hemû çû ser Girtîgeha Îmraliyê û rewşa tenduristiyê ya Ocalan.

DI SALA 2008'AN DE HEWLDANA ÊRÎŞA FÎZÎKÎ

Hat ragihandin ku mercên odeya hucreya yek kesî ya Ocalan lê tê ragirtin nebaş e û rêjeya karbondîoksîtê ya li vir ji sedî 75 e. Ocalan ji parêzerên xwe re ragihandin, ku divê serî li Serokwezaretî, Odeya Tabîban, Komîteya Pêşîgirtina li Îşkenceyê (CPT) û DMME bidin ku der heqê rîska jehrkirinê de lêkolînan bikin. Ocalan di Tîrmeha 2008'an de vê carê rastî hewldana êrîşa fîzîkî hat. Di Cotmeha 2008'an de jî lihcureya ku weke 'darbestê' dihat pênasekirin, bi bahaneya lêgerîna li hucreyê Ocalan bi dev li erdê dirêj kirin û li hucreya wê geriyan. Ev êrîşên li hemberî Ocalan ji aliyê gelê Kurd ve bi hêrseke mezin hat pêşwazîkirin. Rêveberiya girtîgehê ya qîma xwe bi van pêkanînan re neanî, odeya ji xwe biçûk bû hîn bêhtir biçûk kir. Tecrîda di nava tecrîdê de ya li hemberî Ocalan girantir kir. Ocalan der barê van pêkanînên li girtîgehê de got, "Porê min kur kirin. Dewlet bi vê yekê re mesaja 'em kengî bixwazin dikarin te kontrol bikin, çi bixwazin dikarin bi te bidin kirin, tu di destê me de ye, tu 24 saetan di destê me de ye' dida."

LI SER ZEXTAN, GIRTIYÊN NÛ BIRIN GIRAVÊ

Li ser nerazîbûna Kurdan û zexta navneteweyî, Wezareta Edaletê di 17'ê Mijdara 2009'an de biryar da mehkûmên nû bibe giravê. Di vê çarçoveyê de Şehmûz Poyraz, Cûmalî Karsû, Hakki Alkan, Hasbî Aydemîr û Bayram Kaymaz anîn Girtîgeha Tîpa F ya Ewlekariya Bilind a Îmraliyê. Li girtîgehê li hemberî van girtiyan jî pêkanînên taybet ketin meriyetê. Ji 27'ê Nîsana 2011'an û pê ve hevdîtina 5 girtyan bi parêzer û malbatên xwe re hatin qeydkirin.

JI 11'Ê TÎRMEHA 2011'AN Û VIR VE DESTÛRA NAYÊ DAYÎN OCALAN BI PARÊZERAN RE HEVDÎTINÊ BIKE

Hevdîtinên Ocalan bi parêzer û malbatê re di nava 15 salan de bi awayekî kêfî hatin astengkirin. Hevdîtina destpêkê ya bi parêzeran re di 25'ê Sibata 1999'an, ya duyemîn jî di 11'ê Tebaxa 1999'an de pêk hat. Bi destpêkirina hevdîtinên bi parêzeran re, cezayên hucreyê, lêpirsînên dîsîplînê, ketin meriyetê. Ji roja destpêkê ve 'rewşa nebaş a hewayê' û 'xerabûna keştiyê' weke bahaneya pêknehatina hevdîtinan hat nîşandan. Ocalan bi parêzerên xwe re di sala 1999'an de 60 caran, di sala 2000'î de 37 caran, di sala 2001'ê de 40 caran, di sala 2002'an de 35 caran, di sala 2003'an de 21 caran, di sala 2004'an de 23 caran, di sala 2005'an de 14 caran, di sala 2006'an de 22 caran, di sala 2007'an de 29 caran karîbû hevdîtinê bike. Di navbera salên 2008-2010'an de 66 caran hevdîtin hatin astengkirin. Hevdîtina Ocalan bi parêzeran re ji 27'ê Tîrmeha 2011'an û vir ve ji ber heman bahaneyan hînê tê astengkirin.

OCALAN MÛXATAB NEDÎT

Tevî tecrîda şidandî jî Ocalan ji bo çareseriya prisgirêka Kurd ket nava hewldanên berfireh ên çareseriya aştiyane û demokratîk. Li hemberî van hewldanên Ocalan, desthilatdariya AKP'ê ya bi hesabên berjewendiyan tevdigeriya, di bin navê 'Gavên ji bo Kurdan' û 'Projeya Biratî û Yekîtiya Milî' hewl da atmosferke xapandinê di nava raya giştî de biafirîne. Ocalan li hemberî vê yekê Neşxerêyek ji 156 rûpelan pêşkêş kir. Nexşeya Rê ku di 15'ê Tebaxa 2009'an de ji aliyê Ocalan ve pêşkêşî Rêveberiya Girtîgeha Îmraliyê hat kirin, ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd bi rêbazên aştiyane 10 pîvanên bingehîn pêşkêş kir. Lê belê ev Nexşerê bi xwe jî piştî sal û nîvekê gihaşt ber destê raya giştî. Ocalan piştre da xuyakirin ku di siyaseta demokratîk de rewşa xitimandî heye û ji bo pêşî li pêvajoyê veke careke din xwest Komên Aştiyê bên Tirkiykeyê. Di 19'ê Cotmenan 2009'an de li ser banga Ocalan ji Qendîl û Wargeha Mexmûrê 4 jê zarok 34 kes weke 'Koma Çareseriya Demokratîk û Aştiyê' ji Deriyê Sînor ê Xabûrê ketin nava welêt. Piştî hatina komê, desthilatdariya AKP'ê ceza li endamên Koma Aştiyê barand.

Ocalan peyva 'ez ê xwe vekişînim' cara ewilî beriya radestkirina 'Nexşerêyê' bilêv kir. Piştî rûdana rewşa aloz a di nava pêvajoyê de, Ocalan işaret bi 31'ê Gulana 2010'an kir, rewşa Kurd tê de dijî weke qirkirinê bi nav kir û hişyariya duyemîn da: 'Ne wate, ne feyde ne jî şert man e ku ev pêvajo bê dewamkirin. Ji ber ku min mûxatabek nedît, ji 31'ê Gulanê û pê ve ez xwe vedikişînim."

OCALAN: HEVDÎTINÊN LI VÊ DERÊ JI HOLÊ HATIN RAKIRIN

Ocalan anî ziman ku ji vê qonaxê û pê ve berpirsyarî êdî ya KCK'ê ye. Piştî destpêkirina pêvajoyê, KCK'ê di navbera 13'ê Tebaxê û 20'ê Îlonê de agirbest îlan kir. Piştî îlankirina agirbestê, KCK ji bo mayîndebûna agirbestê 'plana aştiyê' ya ji 4 xalan eşkere kir. Di dema ku hevdîtinên di navbera Ocalan û heyeta dewletê dewam dikir de, di 16'ê Îlona 2010'an de li gundê Peyanîs ê Colemêrgê, di dma derbasbûna mînîbusekê de teqînekê rû da, 9 kesan jiyana xwe ji dest dan. Balkêş bû hev teqîn li dema hevdîtinên navbera heyetê û Ocalan rast hat. Ocalan ji bo teqînê ev daxuyanî da: 'Bi vê teqînê re hevdîtinên li vê derê teqandin, ji holê rakirin. Ev hevdîtin gelekî erênî derbas dibûn, ez bi hêvî bûm."

'GAVÊN NEHATIN AVÊTIN, ŞERÊ GEL Ê ŞOREŞGERÎ XIST DEWRÊ'

Mîna her carê, hewldanên Ocalan ên ji bo çareseriya aştiyane û demokratîk ji aliyê AKP û dewleta Tirk ve hewl hat dayîn bên pûçkirin. Li hemberî vê helwesta AKP û dewleta Tirk, Ocalan di ser heyeta AKP û dewletê ya 4 caran hat Îmraliyê re hişyarî da. Ocalan bal kişand ser 31'ê Cotmeha 2010'an û anî ziman ku eger di 31'ê Cotmehê de dewlet bersivê nede biryara bêçalakîtiyê, ew ê xwe ji navberê vekişîne. Li dû hişyariyên Ocalan ên di Adara 2011'an de kir, hevdîtinên li Îmraliyê veguherîn pêşniyarên pratîkî. KCK'ê di 12'ê Hezîrana 2011'an de ji ber hilbijartinên giştî biryara bêçalakîtiyê heta 15'ê Hezîranê dirêj kir. 15'ê Hezîrana 2011'an bû roja ku Ocalan cara pêncemîn hişyariya vekişînê da.

Ocalan di hevdîtina 24'ê Hezîranê ya bi parêzeran re wiha got: "Hevdîtinên em li vir dikin, girîng in, cidî ne. Gihaştiye astekê. Êdî dema axaftin, nîqaşê qediya ye. Mijareke em ê li ser nîqaş bikin nemaye. Yên bi min re hevdîtin kirin, li ser navê dewletê hevdîtin kirin. Eger jib o çareseriya pirsgirêka Kurd hikûmet ji aliyê detûra bingehîn a demokratîk ve gavên pratîk neavêje, wê krîz rû bide. Derket holê ku hevdîtinên heta roja îro hatine kirin, ji bo mijûlkirinê ne. Heta 15'ê Tîrmehê wê werin hevdîtina min. Eger di vê hevdîtinê de beyan bikin ku wê gavên pratîkî neavêjin, hingî wê şerê gel ê şoreşgerî bikeve dewrê."

HEWLDANÊN OCALAN CAREKE DIN BÊ BERSIV MAN

Bi biryara bêçalakîtiyê ya KCK'ê re, di hilbijartinên Hezîrana 2011'an de AKP bi rêjeya nêzî ji sedî 50 re desthilatdariya xwe xurt kir û tevgera siyasî ya Kurd û hêzên demokrasiyê di bin navê 'Bloka Ked, Demokrasî û Azadiyê' de bi 36 parlamenteran re li Meclîsê bûn xwedî temsîlê. Ocalan piştî vê rewşê, di hevdîtina 6'ê Tîrmehê ya bi parêzeran re anî ziman ku dema 15'ê Tîrmehê ya wî gotibû ew ê xwe vekişîne êdî bê wate bûye, bi heyetê de li ser avakirina 'Konseya Aştiyê' li hev kirine. Hewldanên Ocalan ên ji bo aştiyê dewam kirin. Lê desthilatdariya AKP'ê di vê pêvajoyê de jî careke din bi xemsarî tevgeriya û di neçareseriyê de israr kir. Di şerê 14'ê Tîrmeha 2011'an ê li navçeya Amed Farqînê de piştî ku 13 leşker mirin û 2 gerîlayên HPG'ê jiyana xwe ji dest dan û Kongreya Civaka Demokratîk (KCD) di heman rojê de 'Xweseriya Demokratîk' îlan kir, rewş aloz bû.

Gotinên rayedarên AKP'ê tûj bûn. Ocalan jî hişyariya xwe ya dawî bi van gotinan anî ser ziman: "Ya ku ez bikim nema. Ji niha û pê ve ji bo ez rola xwe bidomînim, divê mercên tenduristî, ewlekarî û tevgera bi awayekî azad, bên afirandin." AKP'ê hewldanên aştiyê yên Ocalan û KCK'ê bêbersiv hişt, Xabûr û Farqîn ji xwe kir bahane û hevdîtinên li Osloyê bi PKK'ê re, yên li Îmraliyê bi Ocalan re bi dawî kir. Desthilatdariya siyasî careke din tecrîda li ser Ocalan şidand. Û ji hingî ve ku bûye 5 sal, hevdîtina bi parêzeran re tê astengkirin.

NÊZÎKATIYA LI OCALAN HER DER KIR QADA ÇALAKIYÊ

AKP a ku hemû hewldanên Ocalan ên ji bo aştî û çareseriyê bêbersiv hişt, tecrîda li ser Ocalan giran kir. Li ser vê yekê şerê di sala 2012'an de ji nû ve destpê kir, dijwar bû. Ji aliyekî ve HPG'ê biryara 'Şerê gel ê şoreşgerî' xist meriyetê û di serî de li Şemzînan, Elkê, Çelê û li gelek deveran serweriya HPG'ê berfireh bû, li aliyê din girtiyên ji doza PKK û PAJK'ê yên li girtîgehên Kurdistan û Tirkiyeyê, roja 12'ê Îlona 2012'an ji bo afirandina şert û mercên erênî ji bo tenduristî, ewlekarî û azadiya Ocalan, mafê parastina bi zimanê dayikê û perwerdeya bi zimanê dayikê dest bi greva birçîbûnê ya bêdawî û bêdorveger kirin. Greva birçîbûnê roj bi roj mezin bû û di 5'ê Mijdarê de veguherî greva birçîbûnê ya girseyî. Bi de h hezaran girtî ketin greva birçîbûnê ya bêdawî û bêdorveger. Gel jî bi çalakiyên xwe re bersiv da greva birçîbûnê.

Di roja 67. a çalakiya greva birçîbûnê de, di 17'ê Mijdarê de birayê Ocalan Mehmet Ocalan çû Girava Îmraliyê. Mehmet Ocalan piştî hevdîtinê daxuyaniyek da û mesaja Ocalan parve kir: "Kekê min Ocalan xwest, banga wî ya li ser greva birçîbûnê bi lez û bez bi raya giştî re parve bikim. Banga kekê min bi vî rengî ye; 'Yên ketine greva birçîbûnê, kar û berpirsyariya yên li derve girtine ser milê xwe. Bila yên li derve wezîfe û berpirsyariya xwe nedin ser pişta girtiyên ji xwe di nava şert û mercên nebaş de tên ragirtin, nexweş in û di nava çar dîwaran de ne. Tevî ku ez greva birçîbûnê weke rêbaz rast nabînim jî, eger wê bê kirin, divê ev yek ne ji aliyê yên girtî ve, ji aliyê yên li derve ve bê kirin. Çalakiya greva birçîbûnê gelekî watedar e. Ev çalakî gihaştiya armanca xwe. Bêyî bikeve nava ti teredûtê, bila derhal dawî li greva birçîbûnê bînin. Ez ji vê derê, silavên xwe yek bi yek li hemû kesên beşdarî greva birçîbûnê bûne, bi taybetî jî li komên destpêkê û duyemîn dikim.' Girtiyên di greva birçîbûnê de jî gotin, 'Gotinên Rêberê me ji bo me esas in' û piştî rojekê daxuyaniyek dan û dawî li greva birçîbûnê anîn.

CAREKE DIN AKP Û DEWLETA TIRK A CIH LÊ TENG BÛ, LI DERIYÊ OCALAN DAN

Li ser bandora greva birçîbûnê ya mezin û pêngava şerê gel ê şoreşgerî yê HPG'ê, di dawiya sala 2012'an de heyeta MÎT'ê çû Girava Îmraliyê û bi Ocalan re hevdîtin kir. Berê Hevseroka KCD'ê Aysel Tûglûk weke parlamenter çûbû giravê û bi Ocalan re hevdîtin kiribû. Lê belê serdana destpêkê ya fermî ya heyetê di 3'ê Çileya 2013'an de pêk hat. Hevserokê KCD'ê Ahmet Turk û Parlamentera DBP'ê ya Êlihê Ayla Akat Ata çûn Girava Îmraliyê û hevdîtin kirin. Ev yek di heman demê de di pêvajoya Îmraliyê ya 14 salan de rewşeke nû bû. Ji bo vê hevdîtinê jî AKP'ê rabû got, 'Ji bo çekdanîna PKK'ê hevdîtin tê kirin' û hewl da atmosfereke xapandinê di nava civakê de biafirîne. Hevserokê KCD'ê ahmet Turk di daxuyaniya 4'ê Çileyê ya li Amedê de ji bo hevdîtinê got, "Ku em ji destpêkê ve dibêjin; ji bo ev pêvajo veguhere aştiyê kî çi bike bi rastî jî em ê pê kêfxweş bin. Birînek xwîn jê tê heye. Divê ev birîn neyê kûrkirin, bê merhemkirin."

Di pêvajoyeke bi vî rengî de li Buroya Enformasyona Kurdistanê a li paytexta Fransa Parîsê 3 jinên Kurd ên siyasetmedar Sakîne Cansiz, Fîdan Dogan û Leyla Şaylemez di encama sûîqesteke ji aliyê MÎT'ê ve hat organîzekirin de hatin qetilkirin. Ocalan ev yek weke 'darbeyek li dijî pêvajoyê' pênase kir.

JI OCALAN MANÎFESTOYA JI BO AŞTÎ Û ÇARESERIYÊ

Di nava vê demê de heyetên DBP'ê car carna çûn Îmraliyê û bi Ocalan re hevdîtin kirin. Di 21'ê Adarê de, Ocalan bi rêya heyeta DBP'ê manîfestoyek pêşkêş kir û vê manîfestoyê mora xwe li xwepêşandana Newrozê ya lê hat xwendin, xist. Piştî vê daxuyaniya dîrokî ya di nava gelan de rê li ber hêviyeke mezin vekir, Serokê Konseya Rêveber a KCK'ê Mûrat Karayilan mesajek bi dîmen şand ji pîrozbahiya Newrozê ya li bajarê Elmanya Bonnê û got, "Ji 21'ê Adarê û pê ve weke tevger, weke KCK, PKK û HPG em bi awayekî vekirî û zelal agirbestê îlan dikin" û agirbest di 23'ê Adara 2013'an de hat eşkerekirin. Bi hevdîtinên hatin dewamkirin re bangên Ocalan bêhtir şênber bûn. KCK'ê jî di 8'ê Gulanê de biryareke dîrokî stend û pêvajoya vekişînê da destpêkirin. Lê li hemberî van gavên ji aliYê Ocalan û KCK'ê ve hatin avêtin, aliyê AKP û dewleta Tirk ti gav neavêt. Hevserokatiya Konseya Rêveber a KCK'ê ji ber vê yekê di 9'ê Îlonê de vekişîn sekinand û biryara dewamkirina agirbestê bi raya giştî re parve kir.

OCALAN RAGIHAND KU JI BER ASTENGIYAN PÊVAJO DI ERAFÊ DE YE

Di salên 2013-2014'an de heyetên DBP'yî û HDP'yî çûn Îmraliyê. Siyasetmedarê Kurd Hatîp Dîcle ê piştî derketina ji girtîgehê bû Hevserokê KCD'ê û ji tevgera jinan Ceylan Bagriyanik tevlî heyetê bûn. Bi vî rengî heyeta Îmraliyê bû 5 kes. Vê heyetê heta 5'ê Nîsana 2015'an hevdîtin pêk anî. Di hevdîtinan de Ocalan ji rêveberiya KCK'ê re name nivîsand û bi rêya heyetê gihand. Lê belê ji bo rêveçûna pêvajoyê daxwaza Ocalan a ji bo hatina heyetên cuda û rojnamevanan, ji aliyê AKP'ê ve bêbersiv hat hiştin. Di hevdîtina Çileya 2014'an de Ocalan pêvajo bi vî rengî nirxand: "Asta ku ev pêvajoya me ji bo bidestxistina encameke dîrokî dane destpêkirin gihaştiye, dikarim bi vî rengî pênase bikim: Eger şer dojeh be, aştî jî bihuşt e. Me lingekî xwe ji nava dojehê derxist, ji bo lingê xwe yê din jî jê derxînin, astengî hene, lewma em li erafê ne. Hewl tê dayîn pêvajoya aştiyê bi formata li gorî armanca xwe bê meşandin. Vîna me ya aştiyê, tevî hemû astengiyan jî di biryardariya roja destpêkê de ye. Lê belê divê ev yek were zanîn, mayîna li erafê bêdawî nîne. Ji bo em welatê xwe û herêma xwe ji nava van mercên dojehê derxînin divê her kes bi hesasiyeteke mezin vîneke xurt nîşan bidin. Her kesên di nav û li derveyî pêvajoyê de ne, girîng e van her du xusûsan zanibin: Yên ku dixwazin welêt bi agirê darbeyekê ji nû ve veguherînin qada şewatê, divê zanibin ku em ê benzînê li vî agirî nekin."

Rêberê Gelê Kurd Ocalan di nava tecrîda şidandî ya 17 salan a li Girtîgeha Îmraliyê de, ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd ket nava hewldanên berfireh. Ji pêvajoya diyalog û muzakereyê re pêşengî kir û pêvajo gihand Mutabaqata Dolmabahçeyê.

Komploya navneteweyî ya 15'ê Sibata 1999'an a li dijî Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan hat meşandin, bi berxwedana mûezem a Ocalan a li hemberî tecrîd û her şêwe êrîşên dijwar re hat pûçkirin. Ocalan di nava dema li Girava Îmraliyê tê ragirtin de, ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd bi rêyên aştiyane û demokratîk ket nava hewldanên berfireh. Ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd ku li erdnîgariya Tirkiye û Rojhilata Navîn pirsgirêka sed salî ye, Ocalan pêvajoya diyalog û muzakereyê (pêvajoya çareseriyê) da destpêkirin. Di çarçoveya vê pêvajoyê de di sala 2014'an de di navbera Ocalan, heyetê û rayedarên dewletê de pêl bi pêl hevdîtin hatin kirin. Ocalan di van hevdîtinan de, pêvajoya ku gelek caran xitimî û hat ber qutbûnê, rizgar kir. Heyeta Îmraliyê ku di sala 2014'an de 14 caran çû Girava Îmraliyê, bi çûn û hatina navbera Îmrali, Qendîl û Enqereyê re, ji bo çareseriya demokratîk û bi rêbazên aştiyane ya pirsgirêkê, rol lîst. Piştî her rewşa xitimandî ya lêgerînên diyalog û muzakereyê, Ocalan tevî tecrîda giran û derfetên kêm jî, dest li rewşê werda û bi van hewldanên xwe re timî pêvajo ji nû ve dixist ser rê.

Di vê navberê de li Tirkiyeyê hilbijartinên Serokkomariyê pêk hat û Serokwezîrê demê Tayyîp Erdogan weke Serokkomar hat hilbijartin. Serokwezîr Ahmet Davûtoglû yê li şûna Erdogan hat wezîfedarkirin, hikûmeta 62. ava kir. Di vê çarçoveyê de li şûna Alîkarê Serokwezîr Beşîr Atalay ê ji pêvajoyê berpirsyar, Alîkarê Serokwezîr Yalçin Akdogan hat wezîfedarkirin.

SERHILDANA 4 ROJAN DEWAM KIR Û MESAJA OCALAN

Werçerxek pêvajoyê di sala 2014'an de şerê li Rojava û polîtîkaya desthilatdariy AKP'ê ya di vî warî de bû. Her çend Ocalan, rayedarên KCK'ê û HDP'ê dan xuyakirin ku rewşa li Rojava ji pêvajoyê ne cuda ye jî, AKP'ê bi siyaseta xwe ya kirêt re destketiyên gelê Kurd ên li Rojava hezm nekir û li pêş çavên cîhanê hevkarî bi dijminê mirovahiyê çeteyên DAIŞ'ê re kir. Polîtîkayên AKP'ê yên ji bo têkçûna Kobanê û daxuyaniya Serokkomar Erdogan di dema êrîşa DAIŞ'ê ya li hemberî Kobanê de ku gotibû 'Kobanê li ber ketinê ye' sebra gelê Kurd fûrand. Ev yek bû sedema rabûna serhildanê û ji 6'ê Cotmehe heta 10'ê Cotmehê li Kurdistan û metropolên Tirkiyeyê gel rabû serhildanê. Tansiyona çalakiyan bi mesaja Ocalan a bi rêya Hevseroka Giştî yê HDP'ê Selahattîn Demîrtaş re şand, hat xistin. Piştî hevdîtina Heyeta Îmraliyê ya 21'ê Cotmehê, daxuyaniyek hat dayîn û hat ragihandin ku ji 15'ê Cotmehê û pê ve 'pêvajoya çareseriyê' ketiye qeonaxeke nû û ji bo derbasî muzakereyan bê kirin, divê xebateke bi lez were meşandin.

OCALAN JI BO ÇARESERIYA PIRSGIRÊKÊ PÊŞNÛMEYEK JI 4 XALAN AMADE KIR

Di çarçoveya pêvajoya ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd de nîqaşên li ser Sekreterya, berfirehkirina Heyeta Îmraliyê, çavê sêyemîn û Heyeta Çavdêriyê dewam dikir. Li Heyeta Îmraliyê ya ji Îdrîs Balûken, Pervîn Bûldan û Sirri Sureyya Onder pêk dihat Hatîp Dîcle û Ceylan Bagriyanik jî bi cih bûn. Ji bo diyalog derbasî muzakereyê bide dîplomasî û hevdîtineke xurt hat meşandin. Di vê çarçoveyê de Ocalan ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd pêşnûmeyek ji 4 serenavan amade kir. Ev pêşnûmeya di 30'ê Mijdarê de hat amadekirin ji aliyê Heyeta Îmraliyê ve hat eşkerekirin.

EM LI ERAFÊ DISEKININ

Di pêvajoya çareseriya pirsgirêka Kurd a bi pêşengiya Ocalan di Newroza 2013'an a li Amedê de hat destpêkirin û di sala 2014'an de bi trafîka hevdîtinan dewam kir de, her tişt gav bi gav hat nirxandin. Ocalan di 11'ê Çileya 2014'an de ji Heyeta DBP-HDP'ê re şertên 'Muzakereya Watedar', 'Desteya Şopandinê' û 'Aliyê Hiqûqî' parve kir. Ocalan der barê rêveçûna pêvajoyê de jî ev nirxandin kir: "Asta ku ev pêvajoya me ji bo bidestxistina encameke dîrokî dane destpêkirin gihaştiye, dikarim bi vî rengî pênase bikim: Eger şer dojeh be, aştî jî bihuşt e. Me lingekî xwe ji nava dojehê derxist, ji bo lingê xwe yê din jî jê derxînin, astengî hene, lewma em li erafê ne." Hevdîtinên navbera Ocalan û heyeta DBP-HDP'ê dewam kir. Di van hevdîtinan de Ocalan xwest çarçoveyeke qanûnî ji pêvajoyê er were danîn û ji ro reveçûna pêvajoyê diyar kir ku di 8 serenavna de komîsyon werin avakirin û parlament bi lez û biez bikeve dewrê.

Cîgirê Serokê Koma HDP'ê Îdrîs Balûken di daxuyaniya li ser pêvajoyê de ragihand, ku rêveçûna pêvajoya ji aliyê Ocalan ve hatiye destpêkirin, bi 3 gavan ve girêdayî ye û ji bo vê jî işaret bi bingeha qanûnî, mercên muzakereyê yên Ocalan û Desteya Şopandinê kir.

Alîkarê Serokwezîr Beşîr Atalay di 25'ê Hezîranê de daxuyaniyek da û da zanîn, ku wê di nava rojek du rojan de pêşnûmeya qanûna çarçoveyê ya pêvajoya çareseriyê bixin rojevê.

OCALAN JI BO ROJAVA BANGA SEFERBERIYÊ KIR

Piştre 'Pêşnûmea Qanûna Çarçoveyê' ya di 2'ê Tîrmeha 2014'an de ji bo zemîna qanûnî ya pêvajoyê hat amadekirin, li Komîsyona Karên Navxweyî hat nirxandin. Di 10'ê Tîrmehê de Parlamenterê HDP'ê Sirri Sureyya Onder û Parlamentera Amedê ya Serbixwe Leyla Zana li Girava Îmraliyê bi Ocalan re hevdîtin kir. Onder diyar kir ku Ocalan bal kişandiye ser êrîşên DAIŞ'ê yên li hemberî Rojava û gotiye, 'Êrîşên xwînxwarî yên li hemberî Rojava û Kobanê bi ti awayî nayên qebûlkirin. Di serî de gel, ciwan û saziyên me ez bang li hemû hêzên demokratîk dikim, ku li hemberî van çeteyên mirinê, ji bo parastina rûmeta xwe ya neteweyî seferber bibin.' Di heman rojê qanûna çarçoveyê li meclîsê hat nirxandin û qebûlkirin.

OCALAN: HÊZÊN DESTEKÊ DIDIN DAIŞ'Ê WÊ JI VÊ YEKÊ ZERARÊ BIBÎNIN

Birayê Ocalan Mehmet Ocalan û wasiyê wî Mazlûm Dînç di 21'ê Tîrmehê de çûn Girava Îmraliyê û hevdîtin bi Ocalan re kirin. Ocalan di vê hevdîtinê de ragihand ku ew ê heta dawiyê ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd û ji bo azadiya gelê Kurd têbikoşe û destnîşan kir, ku hêzên destekê didin DAIŞ'ê wê di dema pêş de ji vê zerarê bibînin. Piştî hilbijartinên Serokkomariyê, roja 24'ê Tebaxê, heyeta HDP'ê li dû hevdîtina li Îmraliyê ji bo bi rayedarên KCK'ê re rûnê çû Qendîlê. Ji heyetê Îdrîs Balûken da xuyakirin ku heyeta KCK'ê ji bo 'pêvajoya çareseriyê veguhere muzakereyên mayînde diyar kiriye, divê 'paketa pîvanan û nexşerê' bê zelalkirin.

Kobanê, piştî êrîşên 134 rojan di 26'ê Çileyê de ji aliyê şervanên YPG û YPJ'ê ve hat azadkirin.

DIJMINATIYA LI KURDAN, TEVÎ 'RUHÊ EŞME' JÎ DEWAM KRI

Di 4'ê Sibata 2015'an de, tevî hevdîtinên dihatin kirin jî, AKP'ê ji aliyê din ve di bin navê 'Paketa Ewlekariya Hundirîn' de pêşnûmeyek erka bê sînor dide leşker û polîsan xist rojeva Meclîsê. Pêşnûme di nava demeke kurt de bû qanûn.

Tevî dewamkirina hevdîtinan û derxistina vê paketa li dijî ruhê pêvajoyê, li aliyê din Tirba Suleyman Şah bi kontrol û desteka YPG'ê re li gundê Eşme yê Kobanê hat bicihkirin, ku Ocalan piştre ev yek weke 'ruhê Eşme' pênase kiribû. Lê belê ev yek jî li pêşiya dijminatiya Erdogan û AKP'ê ya li Rojava û Kurdan nebûbû asteng. AKP'ê, tevkariya YPG'ê ya di operasyonê de înkar kir û îdîa kir ku di vê operasyonê de ji kesî alîkarî negirtiye. Heyeta Îmraliyê jî ji bo li ser pêvajoyê hevdîtinan bike, çû Qendîlê.

PÊVAJOYA DÎROKÎ YA OCALAN EW GIHAND DOLMABAHÇEYÊ

Heyeta Îmraliyê ya 9'ê Sibatê û piştre bi Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan re du caran hevdîtin kir û piştre çû serdana Qendîlê, bi Alîkarê Serokwezîr Yalçin Akdogan û rayedarên heyeta dewletê re li Qesra Dolmabaheçeyê daxuyaniyeke hevpar da. Di daxuyaniyê de 10 xal hatin eşkerekirin. Daxuyaniya hevpar a Heyet Îmraliyê û heyeta dewletê ya bi pêşengiya Alîkarê Serokwezîr Yalçin Akdogan, li Ofîsa Dolmabahçe ya Serokwezaretiyê di 28'ê Sibatê de hat dayîn. Di civînê de Cîgirên Serokê Koma HDP'ê Pervîn Bûldan, Îdrîs Balûken û Parlamenterê HDP'ê yê Stenbolê Sirri Sureyya Onder, ji aliyê hikûmetê ve jî Alîkarê Serokwezîr Yalçin Akdogan û Wezîrê Karên Hundir Ekan Ala amade bû. Di daxuyaniyê de Onder axivî, 10 xalên ji bo çareseriyê eşkere kir. Ev her 10 xal bi vî rengî bû:

1 - Divê naveroka siyaseta demokratîk were nîqaşkirin. 2 - Pênasekirina aliyên herêmî û neteweyî ya çareseriya demokratîk. 3 - Temînatên demokratîk û qanûnî yên welatîbûna azad. 4 - Têkiliya siyaseta demokratîk bi dewlet û civakê re û serenavên têkildarî sazîbûyîna vê. 5 - Aliyên sosyoekonomîk ên pêvajoya çareseriyê. 6 - Di pêvajoya çareseriyê de, têkiliya navbera demokrasî û ewlekariyê bi rengekî sîstema cemaweriyê û azadiyan diparêze, bê nirxandin. 7 - Temîmnat û çareseriyên qanûnî yên pirsgirêkên jinê, çand û ekolojîk. 8 - Pênaseya nasnameyê û ji bo naskirina wê, afirandina feraseta demokratîk a piralî. 9 - Pênasekirina komara demokratîk, welatê hevpar û milet bi pîvanên demokratîk, di nava sîstema demokratîk de ewlekirina wê bi qanûn û destûra bingehîn re. 10 - Ji bo vehewandina van hemû pêngav û veguherînên demokratîk, destûreke bingehîn a nû bê amadekirin. Hat ragihandin ku ji bo bicihanîna van hemû xalan, rewşeke bêşer a zexmkirî pêwîstiyeke û hat gotin, 'Ji her demê bêhtir em nêzî aştiyê ne, lewma yên di vê oxirê de kedê bidin û didin, em hemû hêzên demokrasiyê silav dikin. Pîroz be."

Alîkarê Serokwezîr Yalçin Akdogan jî di axaftina xwe de ragihand ku ew gihaştine qonaxeke girîng û ji bo bêçalakîtiyê, derketina pêş a rêbaza siyaseta demokratîk, ew vê daxuyaniyê girîng dibînin. Akdogan anî ziman ku ew bi biryar in pêvajoyê bi ser bixîniin û destûra bingehîn a nû jî ji bo çareseriya pirsgirêkên bingehîn û kronîk weke firsendekê dibînin.

Piştî eşkerekirina mutabaqatê Serokwezîr Davûtoglû daxuyaniyek da û ev mutabaqat weke "Qonaxeke nû ya pêvajoya çareseriyê" pênase kir.

DIJBERIYA ERDOGAN A LI PÊVAJOYÊ DIJWAR BÛ

Tevî hemû hewldan û nêzîkatiya bi niyeta baş a Ocalan ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd, her wiha tevî hemû gavên ji aliyê KCK'ê ve hatin avêtin jî, Serokkomar Erdogan di merasîma Xelatên Aboriyê ya 15'ê Adarê li Elezîzê hat lidarxistin de got, "Niha radibin rûdinên dibêjin pirsgirêka Kurd. Çi pirsgirêka Kurd çi hal. Êdî tiştekî wiha nîne. Çi yê te kêm e? Ji te Serokwezîr derket, wezîr derket. Tu di nava TSK de heye. Hînê tu çi dixwaze?" Bi vê daxuyaniya xwe re nîşan da ku ew ne alîgirê çareseriyê ye. Piştî ku Demîrtaş di civîna koma partiya xwe de got 'Em ê te nekin serok', Serokkomar Erdogan bi temamî helwestek li dijî pêvajoya çareseriyê nîşan da û ev helwesta xwe dijwar kir. Di vê navberê de Akdogan da xuyakirin, ku xebatên li ser Desteya Şopandinê dewam dkin, ev deste wê ji 5-6 kesan pêk were û nav jî hatine diyarkirin. Dema Akdogan ev daxuyanî da, heman rojê di 18'ê Adara 2015'an de Heyeta Îmraliyê bi hemû endamên xwe re ji bo hevdîtina bi Ocalan re çû girava Îmraliyê.

Piştî vê hevdîtinê, Ocalan ji Newroza 2015'an re mesajek şand û li pêşberî şahidiya bi mîlyonan mirovan da xuyakirin, ku piştî 10 xalên hatin eşkerekirin ketin meriyetê, ji bo diyarkirina taktîk û stratejiya nû ya civakî û siyasî ya li gorî ruhê dema nû, girîng e PKK kongreya xwe bicivîne.

TECRÎDA LI SER OCALAN Û ÎLANA ŞER A LI DIJÎ GELÊ KURD

Tevî vê rêveçûna pêvajoyê, AKP, dewleta Tirk û Artêşa Tirk ji bo xerakirina pêvajoyê, sabotekirin û têkbirina agirbestê, mîna her carê di vê demê de jî ket nava hewldanan. Di 5'ê Nîsana 2015'an de Heyeta Îmraliyê bi Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan re hevdîtin kir. Di hevdîtinê de Ocalan ji bo derbasbûna muzakereyê destnîşan kir ku şert e Desteya Şopandinê bê avakirin û xwest, eger Heyeta Şopandinê ne bi wan re be, neyên hevdîtinê. Piştî hevdîtina 5'ê Nîsanê, dewletê êdî destûr neda Heyeta Îmraliyê biçe giravê. Ji roja hevdîtina bi Ocalan re hatiye astengkirin û vir ve, AKP û dewleta Tirk konsepteke înkar û tinekirinê ya topyekûn li hemberî gelê Kurd xistiye meriyetê û li bajarên Kurdan kokujiyan dike. Tevahiya raya giştî bû şahid ku Erdogan û AKP'ê bi xwe ragihand ku pêvajo sekinandine û mase qelibandine. Ocalan ji 27'ê Tîrmeha 2011'an û vir ve nikare bi parêzerên xwe re, ji 6'ê Cotmeha 2014'an û vir ve nikare bi malbata xwe re û ji 5'ê Nîsana 2015'an û vir ve jî nikare bi Heyeta Îmraliyê re hevdîtinê bike.

Endamê Heyeta Îmraliyê Balûken da xuyakirin, ku komploya navneteweyî ya li hemberî Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan ji aliyê hêzên global û serdest ve li dijî xeta jiyana nû ya Ocalan ji bo gelên Kurdistan, Tirkiye û Rojhilata Navîn hatiye kiriye.

Endamê Heyeta Îmraliyê Îdrîs Balûken da xuyakirin, ku komploya navneteweyî ya li hemberî Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan ji aliyê hêzên global û serdest ve li dijî xeta jiyana nû ya Ocalan ji bo gelên Kurdistan, Tirkiye û Rojhilata Navîn hatiye kiriye. Balûken diyar kir, AKP û Erdogan jî bi qedandina pêvajoya diyalog û muzakereyê re tevlî bûne.

Komploya navneteweyî ya 15'ê Sibatê, ku di şexê Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan de ji bo qedandina Têkoşîna Azadiyê ya Kurd bi destê hêzên hegemon û emperyal ve hat kirin, di salvegera 17. de ye. Ocalan li Girtîgeha Yekkesî ya bi Ewlekariya Bilind a Îmraliyê, tevî tecrîda giran û polîtîkayên îzolasyonê jî, ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd bi rêyên aştiyane û demokratîk ket nava gelek hewldanan û bi parêzname, nexşere û pêşnûmeyên ji bo çareseriyê re nîşanî tevahiya cîhanê da ku di çareseriyê de ew mûxatabê herî girîng e. Ji xwe pêvajoya diyalogê ya di Newroza 2013'an de ji gelan re hat deklarekirin, ji aliyê hemû alîgirên aştî û demokrasiyê yên cîhanê ve bi erênî û teqdîr hat pêşwazîkirin.

Cîgirê Serokê Koma HDP'ê û Parlamenterê Amedê Îdrîs Balûken, ku di çarçoveya pêvajoya diyalogê ya bi pêşengiya Ocalan ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd hat destpêkirin de gelek caran çû Girava Îmraliyê û bi Ocalan re hevdîtin pêk anî, komploya navneteweyî ya 15'ê Sibatê, hevdîtinên li Îmraliyê yên bi Ocalan re, polîtîkayên tecrîd û îzolasyonê yên li hemberî Ocalan, hevdîtinên hatn astengkirin û konsepta înkar û tinekirinê ya li dijî gelê Kurd hat destpêkirin, ji ANF'ê re nirxand.

'JI BER KU OCALAN SÎSTEMA HÊZÊN HEGEMONÎK Û EMPERYAL PÛÇ KIR, KOMPLO LÊ HAT KIRIN'

Balûken da xuyakirin, ku şerê parvekirinê yê niha li gelemperiya Rojhilata Navîn tê meşandin, bi pêvajoya komploya navneteweyî ya li hemberî Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan re destpê kir û da zanîn, ku tevî vê yekê, hêzên hegemonîk ên global û hekarên wan ên li herêmê, dîktatorên erdnîgariya Rojhilata Navîn li gelan kirine jehr, têkilîdar pêvajoya nû rû bidin, ji bo perspektîfa neteweya demokratîk a Ocalan bifetisînin, bi komploya navneteweyî re gava destpêkê ya pêvajoya ji nû ve dîzaynkirinê avêtin. Balûken anî ziman, ku ji roja destpêkirina komployê û vir ve dema nêzîkatiya hêzên di şexsê Ocalan de li hemberî gelê Kurd û Tevgera Azadiyê ya Kurd tifaq kirine were nirxandin, wê ev helwest çêtir û vekirî bê dîtin. Balûken destnîşan kir, komploya navneteweyî di şexsê Ocalan de ji bo kûrkirina şerekî di navbera Kurd-Tirk, Kurd-Ereb û Kurd-Fars de hatiye meşandin. Balûken ragihand, ku di pêvajoya heyî de jî hewl tê dayîn ev feramset bê dewamkirin û diyar kir, li hemberî perspektîfa neteweya demokratîk a a Ocalan ji bo avakirina pêşeroja demokratîk a gelan, hînê jî hêzên emperyal û hegemon di nava lêgerînên dijber de ne.

'TECRÎDA LI SER OCALAN JI BER TIRSA JI VÎZYONA WÎ YA LI SER PÊŞEROJÊ YE'

Balûken da xuyakirin, ku derxistina Ocalan ji Sûriyeyê, girtina tevahiya erdnîgariya Ewropa û cîhanê ji hatina wî û meşandina vê komployê bi ruhê seferberiyê ji aliyê hemû hêzên navneteweyî ve, mezinahiya tirsa ji vîzyona Ocalan a li ser pêşerojê radixe pêş çavan û got, "Mezinahiya vê tirsê di heman demê de nîşan dide ku hêza analîzê ya Ocalan çiqasî Kurd e, model, paradîgmaya û jiyana nû ya ji bo gelên Rojhilata Navîn afirandiye çiqasî pêşî li mirovan vedike û bi hêz e. Ji ber ku Birêz Ocalan mijar weke pirsgirêka sîstemê nirxand." Balûken destnîşan kir, ku Ocalan weke rêya rizgariya ji vê rewşa zexta mêtîngeriyê, bal kişandiye ser neteweya demokratîk, aboriya komunal û civaka komunal; di ser teza modernîteya demokratîk a xwe dispêre civaka li ser van bingehan re, jiyana nû pênasee kiriye. Balûken got, "Lewma hêzên navneteweyî, piştî girtin û radestkirina Ocalan jî dest ji lêgerînên xwe yên komployê benedane, di şexsê Ocalan de hewl dane vê komploya xwe bi tinekirina pêşeroja demokratîk a gelan bi encam bikin. Lê belê pêvajoya Îmraliyê ya Birêz Ocalan, hem ji bo gelê Kurd, hem ji bo gelê herêmê hem jî li ser navê mirovahiyê di nava berxwedaneke dîrokî de derbas bûye."

'MODELA KU OCALAN PÊŞKÊŞ KIR WEKE YEKANE MODELA ALTERNATÎF LI ROJHILATA NAVÎN DERDIKEVE HOLÊ'

Navborî bal kişand ser berxwedana dîrokî ya Ocalan a li 'çala beton' a ji 8-10 metreçargoşeyî ya li Girava Îmraliyê û got, "Gelek bûyer û qewimînên îro li Rojhilata Navîn rû didin, ji aliyê Birêz Ocalan ve ji berê ve hatine dîtin û di cih de hatine tespîtkirin. Di salvegera 17. a komployê de jî mirov dikarin bibînin ku hînê li hemberî xet, paradîgma û pêşeroja demokratîk a gelan a Birêz Ocalan parastina wê dike, didomin. Em di wê baweriyê de ne ku bi xeta Birêz Ocalan û sekna gelê Kurd û gelên herêmê re komploya navneteweyî bi giranî pûç bûye, lê belê hînê hêzên navneteweyî yên komploker dest ji êrîşên xwe bernedane."

Balûken diyar kir, pêvajoya heyî ya li Rojhilata Navîn û modela alternatîf a bi Şoreşa Rojava re şênber bûye nîşan dide bê di nabera hêzên komploker û xeta demokratîk de têkoşîneke çiqasî dijwar tê meşandin û axaftina xwe wiha dewam kir: "Di heman demê de nîşan dide bê çareserî li ku ye. J ber ku modela Birêz Ocalan a li ser welatîbûna wekhev a hemû gelên herêmê û pêşeroja demokratîk ku weke model niha li Rojava derdikeve pêş, hem li Sûriyeyê, hem li Tirkiyeyê, hem jî li Rojhilata navîn weke yekane modela alternatîf ji bo tevahiya erdnîgariyê derdikeve pêş. Hêzên emperyal global jî di dema dawî de li xwe qebûl kirin ku ji bilî modela Rojava ti alternatîfeke çareseriyê nîne."

'XETA OCALAN ZÎHNIYETA KOMPLOKER TÊK BIR, BÛ MALÊ TEVAHIYA MIROVAHIYÊ'

Balûken anî ziman, ku berxwedana mirovahiyê ya gelê Kurd li ser şopa Ocalan li Kobanê û Şengalê li dijî çeteyên dijminê mirovahiyê meşand, di heman demê de nîşan da ku komploya navneteweyî ya li hemberî Ocalan wê di dema pêş de jî bi ser nekeve û got, "Xeta azadiya jinê ya ji aliyê Birêz ocalan ve hat afirandin û jinên Kurd pêşengiy